Tâm Lý Người Tiêu Dùng Lao Dốc: Dấu Hiệu Sụt Giảm Chi Tiêu Năm 2025

Sau ba tháng tăng trưởng liên tiếp, tâm lý người tiêu dùng tại Mỹ bất ngờ sụt giảm trong tháng 2/2025, đánh dấu một bước ngoặt đáng chú ý trong bối cảnh nền kinh tế vẫn đang đối mặt với nhiều bất ổn. Theo báo cáo mới nhất từ Conference Board, niềm tin của người tiêu dùng giảm sút do lo ngại về thị trường lao động, tình hình tài chính hộ gia đình và triển vọng kinh doanh. Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu chi tiêu tiêu dùng, động lực chính thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, có đang mất đà vào đầu năm 2025?

Tâm Lý Người Tiêu Dùng Lao Dốc

Tâm lý người tiêu dùng: Lo ngại vẫn hiện hữu

Dana Peterson, Kinh tế trưởng tại Conference Board, cho biết sự sụt giảm niềm tin lần này xuất phát từ “sự bất ổn kéo dài về nền kinh tế Mỹ”. Khảo sát cho thấy tâm lý tiêu cực lan rộng ở hầu hết các nhóm thu nhập, ngoại trừ những hộ gia đình có thu nhập dưới 15.000 USD hoặc trên 125.000 USD mỗi năm. Điều này có thể phản ánh sự phân hóa trong cách các nhóm kinh tế khác nhau cảm nhận về triển vọng tài chính của mình.

Mặc dù lạm phát vẫn là mối quan tâm hàng đầu, người tiêu dùng dường như bớt lo lắng về giá thực phẩm và xăng dầu, vốn đã giảm trong những tháng gần đây. Tuy nhiên, nỗi lo về thị trường lao động và môi trường chính trị Mỹ lại gia tăng. “Người tiêu dùng đang lo lắng nhiều hơn về tình hình việc làm và bầu không khí chính trị,” Peterson nhấn mạnh. Những yếu tố này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn tác động trực tiếp đến hành vi chi tiêu.

Chi tiêu tiêu dùng: Động lực kinh tế chững lại

Chi tiêu tiêu dùng chiếm gần 70% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ và là yếu tố then chốt thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vượt kỳ vọng trong năm 2024. Tuy nhiên, các dấu hiệu ban đầu của năm 2025 cho thấy động lực này đang suy yếu. Theo Bank of America, chi tiêu qua thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ bình quân hộ gia đình trong tháng 1/2025 giảm 0,2% so với cùng kỳ năm 2024, trái ngược với mức tăng 0,2% trong tháng 12/2024.

Báo cáo từ EY dự đoán chi tiêu tiêu dùng năm 2025 sẽ vẫn tăng, nhưng với tốc độ chậm hơn so với mức 2,2% ấn tượng của năm 2023. EY ước tính chi tiêu sẽ tăng khoảng 2% trong năm nay, khi các điều kiện việc làm yếu hơn làm giảm đà tăng thu nhập, đồng thời người tiêu dùng cảm nhận rõ hơn áp lực từ chi phí sinh hoạt. “Sự mệt mỏi vì giá cả sẽ đè nặng lên ví tiền của người tiêu dùng trong giai đoạn đầu năm,” EY nhận định.

Người tiêu dùng cẩn trọng hơn với các khoản chi lớn

So với tháng trước, người tiêu dùng trong tháng 2/2025 tỏ ra bi quan hơn về khả năng xảy ra suy thoái trong sáu tháng tới. Họ cũng giảm kế hoạch mua các mặt hàng giá trị lớn như nhà ở, ô tô và thiết bị gia dụng đắt tiền. Ngoài ra, một tỷ lệ lớn hơn dự đoán chi phí vay vốn sẽ tăng, làm gia tăng sự thận trọng trong chi tiêu.

Bank of America nhận xét: “Niềm tin của người tiêu dùng vẫn chưa trở lại mức trước đại dịch, nơi họ thực sự cảm thấy tự tin và thoải mái với tình hình tài chính của mình.” Một lý do quan trọng là “cú sốc giá cả” mà người tiêu dùng phải đối mặt khi mua sắm tại siêu thị, trạm xăng hay nhà hàng. Dù lạm phát trong các danh mục này đã giảm, giá cả vẫn cao hơn đáng kể so với thời kỳ trước đại dịch, khiến người tiêu dùng khó lòng quen với mức giá mới.

Điểm sáng trong bức tranh tiêu dùng

Dù tâm lý chung có phần ảm đạm, vẫn có những dấu hiệu tích cực. Kỳ vọng trung bình về lạm phát trong một năm tới giảm xuống còn 5,2%, mức thấp nhất kể từ tháng 3/2020 (4,5%), theo Conference Board. Điều này cho thấy người tiêu dùng đang dần cảm nhận được tác động của việc lạm phát hạ nhiệt, đặc biệt khi giá thực phẩm và xăng dầu trở nên dễ chịu hơn.

Ngoài ra, người tiêu dùng vẫn lạc quan về thị trường chứng khoán trong năm tới. Chỉ số S&P 500 (SPY) đã tăng 7% kể từ đầu năm 2025, với giá đóng cửa gần nhất vào ngày 11/4/2025 đạt 533,94 USD, tăng từ mức 524,58 USD của ngày trước đó. Sự tích cực này có thể là một yếu tố hỗ trợ tâm lý, đặc biệt đối với những hộ gia đình có đầu tư vào thị trường tài chính.

Bank of America cũng lưu ý rằng với lạm phát giảm và thu nhập của các hộ gia đình có thu nhập thấp và trung bình tăng lên, cảm giác “cú sốc giá cả” sẽ dần phai nhạt. Hơn nữa, người tiêu dùng vẫn duy trì một khoản tiết kiệm đệm và chưa có dấu hiệu phải rút tiền từ quỹ hưu trí, cho thấy tình hình tài chính cá nhân vẫn tương đối ổn định.

Thách thức và cơ hội

Sự sụt giảm niềm tin tiêu dùng trong tháng 2/2025 là một tín hiệu cảnh báo rằng nền kinh tế Mỹ có thể đối mặt với những thách thức trong ngắn hạn. Với thị trường lao động kém khởi sắc và bất ổn chính trị tiếp diễn, các nhà bán lẻ và doanh nghiệp cần chuẩn bị cho một giai đoạn mà người tiêu dùng sẽ chi tiêu thận trọng hơn, đặc biệt với các mặt hàng giá trị cao.

Tuy nhiên, vẫn có những cơ hội để các doanh nghiệp tận dụng. Việc lạm phát hạ nhiệt và kỳ vọng tích cực về thị trường chứng khoán có thể khôi phục phần nào niềm tin của người tiêu dùng trong những tháng tới. Các nhà bán lẻ cần tập trung vào việc mang lại giá trị thực sự, chẳng hạn như các chương trình khuyến mãi hấp dẫn hoặc cải thiện trải nghiệm mua sắm, để khuyến khích chi tiêu trong bối cảnh tâm lý còn dè dặt.

Tóm lại, dù người tiêu dùng Mỹ đang đối mặt với những lo lắng mới, họ chưa hoàn toàn mất niềm tin. Với sự điều chỉnh chiến lược phù hợp, các doanh nghiệp có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này và tiếp tục đáp ứng nhu cầu của một thị trường không ngừng thay đổi. Bạn nghĩ sao về tâm lý tiêu dùng hiện tại? Liệu bạn có đang chi tiêu thận trọng hơn trong năm nay?